2022
Burak Kabadayı, sergide yer alan tüm elektronik cihazların birim zaman harcamaları toplam enerji miktarını ölçen bir elektrik sayacıyla, duyulur dünyanın ötesindeki devinimi görünür kılmayı amaçlıyor.
İnsan, nesnelerdeki başkalaşımı öncü duyusal düzeyde tanır. Ancak fizik bilimi, duyulur dünyadaki değişimlerin, duyulur olmayan değişimlerden kaynaklandığını ortaya koyar. Örneğin insanın bir nesnenin dokusuna temas ederken hissettiği sıcaklığın değişimi, aslında ısının etkisiyle, moleküler düzeydeki parçaların öncekine oranla daha hızlı bir biçimde konumlarının değişmesinden kaynaklanır. Bu bakımdan duyulur sıcaklıktaki değişimlerin, duyulabilir olmayan nesnelerin hareketlerinin betimsel göstergeleri oldukları söylenebilir.
Düşünür Bertnard Russell’ın bir çok çalışmasında üzerinde durduğu gibi, insan duyulur dünyadaki değişimi tanıma yoluyla bilebilmesine karşın, bu verilerin kaynağındaki değişimleri, yani fiziksel değişimi ancak duyu deneyine dayalı varsayımlar yoluyla öğrenebilir. Diğer bir deyişle insanın, fiziksel nesneye, dünyanın fiziksel yapısına ve maddeye dolaysız erişimi söz konusu değildir.
Burak Kabadayı’nın sergide yer alan “Sui Generis” (Kendine Özgü Yaşam) başlıklı çalışmasındaki yaklaşım, bu düşünceyle paralellikler taşır. Nitekim, bir elektrik sayacındaki metal çarkın daha hızlı döndüğünü görerek, algı alanımız içindeki kimi değişimlerin farkına varabiliriz. Fakat duyusal değişimlerin nedeni olan enerji sarfiyatı aslında görülebilir bir olgu değildir. Sayacın tespit ettiği enerji sarfiyatı, gerçekleştiğini görmek edindiğimiz duyusal verilerle (sense-data) saptanamaz. Dolayısıyla, gözlemci tarafından ancak var-sayılabilir. Kabadayı görülmesi mümkün olmayan bu olguyu, amalog bir elektrik sayacıyla görünür kılarken, görünür değişim (yani sayaçtaki değişim) ile bu değişimin neden olan fiziksel değişim (yani enerji sarfiyatı) arasındaki nedensel ilişkiyi vurgular.
Tekrar edecek olursak iki olay arasındaki nedensel ilişkiye duyusal yoldan erişimimiz yoktur. Sayaçtaki metal çarkın hızlı dönmesinin nedeninin, enerji sarfiyatı olduğuna emin olmamıza karşın, neden ve sonuç arasındaki bu bağıntı bir var-sayımdır. Gördüğümüz bir nedensel ilişki değil , iki farklı olaydır. Kabadayı’nın çalışmasındaki görünebilir değişim, gerçekleştiğine emin olduğumuz fakat sergi mekanında görülebilir olmayan enerji sarfiyatını zihnimizde canlandırmamıza olanak sağlar. Dolayısıyla sanatçı, elektrik sayacı gibi basit bir nesneyi kullanarak duyulur dünyanın ötesindeki devinimi zihnimizde tasarlamamıza olanak sağlar. Yağız Özgen
–
Sergi mekânına yerleştirilen analog elektrik sayacının sayı gösterge alanı, açık tondan koyu tona ilerleyen bir renk skalası ile değiştirilmiştir. Sayaç, mekândaki diğer çalışmaların ve aydınlatmanın tükettiği elektriği gerçek zamanlı olarak ölçer. Enerji tüketimi devam ettikçe sayacın çarkı dönmeye döner; bu hareket, renk skalasında başlangıçtaki düzenli dizilimin sürekli başkalaşmasına neden olur. Böylece yerleştirme hem mekândaki anlık enerji akışını görünür kılar hem de bu akışa bağlı olarak değişen dinamik bir renk dizisi üretir.
